Kafka's The Trial als Jiddische vaudeville-sensatie in het ensemble!

Kafka's The Trial als Jiddische vaudeville-sensatie in het ensemble!

Vandaag, op 28 oktober 2025, viert het Berliner Ensemble de première van Barrie Kosky's veelgeprezen productie van Franz Kafka's "The Trial". Op een unieke manier combineert Kosky, die succes genoot met zijn eerdere productie van De Driestuiversopera, elementen uit het Jiddische vaudevilletheater die vooral Kafka's connectie met de Joodse cultuur weerspiegelen. De productie toont Josef K., gespeeld door Kathrin Wehlisch, als een steigerende en kwetsbare clown, wat een spannend contrast biedt met de duistere inhoud van de roman.

Kosky interpreteert de hoofdpersoon in een setting die de conventionele verwachtingen van drama uitdaagt. In plaats van het ‘apparaat’ in Kafka’s werk, dat vaak als bureaucratie wordt opgevat, ziet Kosky het als een uiting van het jodendom. Dit perspectief wordt duidelijk door de transformatie van de toneelomgeving, die na de arrestatie van Josef K. wordt omgevormd tot een synagoge. Daarnaast komt advocaat Huld niet rechtstreeks in beeld, maar is zijn aanwezigheid merkbaar door zijn stem, wat Kosky's bijzondere dramaturgische keuze onderstreept.

Joodse cultuur en muzikale elementen

De productie is niet alleen een literaire discussie, maar ook een eerbetoon aan Kafka's culturele wortels. Muzikale elementen als Bachkoralen in een jazzversie en Jiddische liederen geven de voorstelling extra diepgang. Kosky en zijn creatieve team onderzoeken ook Kafka's Joods-zijn via teksten in het Duits, Jiddisch en Hebreeuws, begeleid door Duitse boventitels. Dit weerspiegelt Kafka's eigen acceptatie van zijn culturele identiteit, die plaatsvond in de context van het begin van de 20e eeuw in Praag, toen hij werd ontdekt door een Oost-Joodse theatergroep die enkele van zijn literaire ideeën vorm gaf.

Een ander opvallend aspect van de voorstelling is de integratie van Kafka's korte verhaal 'In de strafkolonie'. Constanze Becker brengt deze tekst in de productie en belicht daarmee de complexe relatie tussen Kafka's literaire werk en zijn joodse identiteit verder. Deze thematische diepgang maakt de productie tot een meesterwerk, dat niet alleen indruk maakt door het sterke ensemble, maar ook door de slimme mix van slapstickelementen en grootse gebaren.

Kafka's erfenis en hedendaagse relevantie

Kafka's onderzoek naar zijn identiteit en de plaats van joden in de samenleving staat centraal in de interpretatie van zijn werk. Historisch gezien voelde Kafka zich vaak verscheurd tussen zijn joodse identiteit en de Duitse cultuur, die een blijvende invloed op zijn geschriften hadden. Deze spanningen worden ook weerspiegeld in de hedendaagse productie, die via Kosky's artistieke werk ruimte geeft aan de vaak over het hoofd geziene aspecten van de joodse cultuur en deze toegankelijk maakt voor een modern publiek.

De preoccupatie met de Jiddische taal en cultuur die Kafka fascineerde na een optreden van een Jiddische toneelgroep in Praag in 1911, houdt Kosky in deze productie levend. Kafka ervoer hoe het Jiddisch theater een vorm van authentieke Joodse expressie kon overbrengen, die zijn eigen literaire ambities beïnvloedde. Door al deze elementen te combineren, ensceneert Kosky niet alleen een literaire klassieker, maar opent hij ook een relevante dialoog over culturele identiteit en uitsluiting.

Het Berliner Ensemble en de talrijke deelnemers, waaronder Kathrin Wehlisch als Josef K., Paul Herwig als The Overseer en Constanze Becker in andere rollen, leveren er een belangrijke bijdrage aan om Kafka's complexe thema's in een nieuw licht te laten schijnen. De première van deze productie belooft een onvergetelijke ervaring te worden die zowel trouwe Kafka-lezers als nieuwelingen zal boeien.