Nettelbeckplatz wordt Martha-Ndumbe-Platz: een teken van herinnering!

Nettelbeckplatz wordt Martha-Ndumbe-Platz: een teken van herinnering!

Op 20 oktober 2025 werd Nettelbeckplatz in Berlin-Wedding omgedoopt tot Martha-Ndumbe-Platz. Deze nieuwe naam is een cruciale stap in het bevorderen van een dekoloniale herdenkingscultuur die de moed en het levensverhaal van Martha Ndumbe wil eren. Ndumbe was een gekleurd Berlijns slachtoffer van de nazi-vervolging en werd in 1945 vermoord in het concentratiekamp Ravensbrück. De nieuwe naam eert niet alleen hun leven, maar initieert ook een breder sociaal discours over het Duitse koloniale verleden.

Martha Ndumbe werd in 1902 in Berlijn geboren als dochter van een Kameroense vader en een Duitse moeder. Haar leven werd gekenmerkt door uitdagingen: als jonge vrouw had ze grote moeite om juridisch werk te vinden, wat haar uiteindelijk tot prostitutie en kleine criminaliteit dreef. Een belangrijk keerpunt in haar leven was haar huwelijk met Kurt in 1932, die haar dwong en uitbuitte. Ondanks haar moed om hem aan te geven, had deze beslissing onomkeerbare gevolgen voor haar toekomstige leven.

De ceremonie en de betekenis ervan

Bij de ceremonie voor de hernoeming van het plein, die door zo’n honderd mensen werd bijgewoond, werd duidelijk dat het debat over de herdenkingspolitiek in Berlijn complex en controversieel is. Kritische stemmen gaven commentaar op de gelijktijdige ontmanteling van het vredesbeeld ‘Ari’ in Moabit. Districtsburgemeester Stefanie Remlinger was niet aanwezig bij het evenement, wat voor sommige aanwezigen een teken was van de dissonantie in het politieke debat over de herdenkingscultuur.

Deze naamsverandering maakt deel uit van een groter sociaal proces. Het naamgevingsproces was participatief en omvatte meer dan 500 suggesties van het publiek. Uiteindelijk besloot de deelraad dat het plein vernoemd moest worden naar Martha Ndumbe. Het doel van de nieuwe naam is om gemarginaliseerde perspectieven zichtbaar te maken en de openbare ruimte eerlijker te maken.

Een gedenkteken tegen racisme en geweld

Het lot van Martha Ndumbe weerspiegelt de wrede realiteit die veel mensen tijdens het nazitijdperk moesten doorstaan. Ze werd onder het naziregime gestigmatiseerd als een ‘antisociale carrièrecrimineel’, wat de gemarginaliseerde behandeling illustreert van degenen die zich niet conformeerden aan de sociale idealen van de nazi’s. In 1944 werd ze naar het concentratiekamp Ravensbrück gedeporteerd, waar ze in 1945 stierf, vermoedelijk aan tuberculose. Ondanks haar beproeving werd de strijd van haar moeder voor gerechtigheid ongehoord en grotendeels niet erkend.

Het Martha Ndumbe-plein is bedoeld als zowel een herdenkingsplaats als een gedenkteken tegen racisme en discriminatie. De voor de hand liggende naamgeving probeert de verantwoordelijkheid van de samenleving voor haar eigen historische verwikkelingen aan te pakken en de herinnering aan de slachtoffers van het nationaal-socialisme levend te houden.

In een tijd waarin de herinnering en de herinneringscultuur in Duitsland voortdurend op de proef worden gesteld, is Martha-Ndumbe-Platz een meerlagig symbool van de moed om de wreedheid van het verleden aan te pakken. Tegen de achtergrond van de herdenkingsdag voor de slachtoffers van het nationaal-socialisme op 27 januari, waarbij ook de systematische moord op zes miljoen Joden centraal staat, wordt het belang van dergelijke herdenkingsplaatsen nog duidelijker. Deze herdenkingsdagen vormen een centraal onderdeel van de Duitse herdenkingscultuur, met meer dan 300 gedenktekens en nazi-documentatiecentra in het hele land.

De discussie over de verantwoordelijkheid voor het naziverleden en de confrontatie met racisme nopen de samenleving tot voortdurende reflectie. De geschiedenis vereist moed en mededogen, en Martha-Ndumbe-Platz zal als actief gedenkteken in Berlijn blijven vechten om ervoor te zorgen dat de lessen uit het verleden niet worden vergeten.

Ontwikkeling stad meldt dat de hernoeming van het plein een voortdurend onderdeel is van het sociale discours over het koloniale verleden en dat het nieuwe plein ook de perspectieven van de gemarginaliseerden zichtbaar moet maken. Martha-Ndumbe-Platz staat dus niet alleen voor de herinnering aan een individuele tragedie, maar ook voor een breder onderzoek naar de vervormingen van de geschiedenis. Meer informatie over het leven van Martha Ndumbe is te vinden op Dekoloniale stadsrondleiding. Bij het beschouwen van de Duitse herinneringscultuur is het belangrijk om de stemmen van het maatschappelijk middenveld te betrekken om na te denken over de verantwoordelijkheid voor de eigen geschiedenis in het heden DW gethematiseerd.