Marzahn-Hellersdorf: Spannende tentoonstelling over straatnamen en geschiedenis!

Marzahn-Hellersdorf: Spannende tentoonstelling over straatnamen en geschiedenis!

Sinds 12 september 2025 is de speciale tentoonstelling "Rename?! Marzahn-Hellersdorf - Geschiedenis aan de Open Straat" te zien in het Marzahn-Hellersdorf District Museum. Deze tentoonstelling gaat in op de opkomst en verandering van straatnamen in Berlijn en de wijk en belicht de historische, politieke en sociale achtergrond van straatnamen over een periode van meer dan 100 jaar. Curator Dr. David Johst heeft een indrukwekkende verzameling historische kaarten, foto's, straatnaamborden en documenten samengesteld om de evolutie van straatnamen te illustreren. De tentoonstelling loopt tot 19 december 2025 en is op weekdagen geopend van 10.00 tot 18.00 uur. Saxofonist Roland Linares verzorgde de muzikale begeleiding van de opening.

Bijzondere aandacht wordt besteed aan historisch beïnvloede naamgeving, die teruggaat tot de tijd van de nazi-dictatuur en de DDR, maar ook aan actuele debatten over controversiële straatnamen. In de afgelopen zes jaar zijn minstens zestien straten en pleinen in Berlijn hernoemd vanwege koloniale, racistische of antisemitische betrokkenheid. De wijken met de meeste veranderingen zijn Mitte, Neukölln en Charlottenburg-Wilmersdorf. De bekendste hernoemingen zijn onder meer de Wissmannstraße, die in 2021 werd omgedoopt tot Lucy-Lameck-Straße, en Petersallee, die sinds 2019 bekend staat als Anna-Mungunda-Allee en Maji-Maji-Allee.

Actuele ontwikkelingen en debatten

Het hernoemen van straten is op veel plaatsen een hot topic, dat opnieuw in de belangstelling komt te staan, niet in de laatste plaats vanwege de Black Lives Matter-beweging. Critici van het behouden van controversiële namen beweren dat deze het koloniale verleden van Duitsland weerspiegelen. De term “Moor”, die de Mohrenstrasse beschrijft, wordt als een racistische term beschouwd en maakt deel uit van dit debat. Bewoners eisen de facto dat de naam wordt gewijzigd. De BVG is ook van plan om tegen het einde van het jaar de naam van het metrostation Mohrenstraße te hernoemen.

De nieuwe naam van de Mohrenstrasse is echter niet de enige discussie over straatnamen. De nieuwe naam van de Maerckerweg, vernoemd naar een generaal-majoor die betrokken was bij de genocide op de Herero en Nama, wordt momenteel publiekelijk besproken. Binnen het stadsdeelbestuur worden pogingen ondernomen om de straat aan te passen aan nieuwe historische omstandigheden.

Sociale impact en politieke context

De naamswijziging die in Berlijn plaatsvond, heeft vaak verstrekkende sociale gevolgen. Bewoners moeten bijvoorbeeld adreswijzigingen in hun identiteitskaarten en kentekenbewijzen verzorgen, wat met moeite en soms kosten gepaard gaat. Toch zijn deze hernoemingen in veel gevallen slechts in uitzonderlijke gevallen toegestaan, bijvoorbeeld bij naamgenoten met een negatieve historische achtergrond.

De politieke meerderheid heeft een beslissende invloed op de aanvaarding van deze maatregelen, die controversieel blijven. De discussies over straatnaamgeving gaan niet alleen over lokale aangelegenheden, maar roepen ook vragen op over de herinneringscultuur en hoe om te gaan met het koloniale en nationaal-socialistische verleden.

De speciale tentoonstelling in het Kreismuseum Marzahn-Hellersdorf is daarom niet alleen een gelegenheid om na te denken over de eigen geschiedenis, maar ook een bijdrage aan de voortzetting van dit belangrijke publieke debat over het hernoemen van straten, dat nog lang niet voorbij is.